Organizmanın tüm işlevlerini yürütebilmesi için enerjiye ihtiyacı vardır. Enerji eldesi için organizma iki yola baş vurur; aerobi ve anaerobi. |
Aerobik; enerji eldesinde oksijenin var olduğu anlamındadır, yani besin maddeleri (karbonhidrat, yağ, protein) oksijen ile yakılarak enerji elde edilir. Bu şekilde elde edilen enerjinin miktarı sınırsızdır, enerji eldesi sonucu organizmada zararlı olabilecek maddeler birikmez. Bu enerji yolunun desteği ile kişi, saatler boyu düşük-orta şiddette koşabilir.
Anaerobik; enerji eldesinde oksijenin çok az ya da hiç olmadığı anlamını taşır. Daha iyi kavrayabilmek için bir örnek verelim; hızlı bir şekilde 15-20 basamaklı bir merdiveni çıktığımızda soluk soluğa kalırız, bu durumda enerji eldesi için aerobik yol yetersiz kalmıştır, enerji anaerobik olarak elde edilmiştir. Bu yol ile elde edilen enerji miktarı şiddetli eforları destekler fakat sınırlıdır (yaklaşık 2-3 dakika), üstelik enerji eldesi sonucu ortamda biriken laktik asit yorgunluğa yol açar.
Yürüyüş
Organizmanın temel fizik aktivitesidir, her kişiye, her zaman, her yerde önerilir. Hiç bir sakıncası yoktur. Yürüyüş alt üyelerede (bacaklar) kan dolaşımını artırır ve kalp kasını kuvvetlendirir. alt üyeler ve bacakların venöz dolaşımını uyarır ve akciğerlerin verimini iyileştirir.
Çocuklar, yeni yetişenler ve gençler için, yürüyüş yeterli bir fizik aktivite değildir. Aksine yaşlı bireyler için ideal bir spor türüdür, zira organizmanın tüm elemanları ile birlikte yumuşak-tatlı bir biçimde hareket etmesini sağlar. Yürüyüş, eklemleri zorlamayan jimnastik hareketleriyle birleştirilmelidir.
Bu aktiviteden yeterince yarar sağlayabilmek için uzun süre yürümek gerekir. uygun ayakkabılar ile günde en az bir saat yürümek gerekir.
Şayet kalp hastası iseniz, özellikle göğüs ağrısı çekiyorsanız ya da miyokard infarktüslü olsanızda, yürüyüşün bir zararı yoktur. Aksine, koroner arterlerin kan dolaşımını kolaylaştırarak ve kuvvetlendirerek kalp üzerinde mükemmel bir etkisi vardır.
HAREKETSİZLİK |
Bağışıklık ve romatizma ile ilgili araştırmaları, eserleri ile dünyaca ün ve ödüller kazanmış olan romatoloji uzmanı Hintli profesör Gurkirpal Sing, ”romatizmadan korunmak, romatizma ile savaşmak ve romatizmanın kadınlarla ilişkisine yönelik soruları” şu ana başlıklarla yanıtladı:
Hareketsizlik, şişmanlık, yanlış beslenme, genetik unsurlar romatizmayı yaratan nedenlerin başında geliyor. En büyük sorun fazla kilolar, yani şişmanlıktır. Güçlerini yitiren eklemler üzerine, bir de fazla kilo binerse, kireçlenmeler kaçınılmaz oluyor.Romatizmadan korunmanın ve tedavinin ön koşulu, sistemli egzersizler, aşırı kilolardan kurtulmak, uygun ilaç tedavisine kavuşmaktır.Romatizma hormonal düzen nedeniyle kadınları daha çok seviyor. 55 yaş üzerindeki kadınların yüzde 75′i romatizmalı.
Koşu
Çağın gözde sporlarından biridir. Tipik dayanıklılık sporudur. Dayanıklılık koşusu dereceli olarak antrenmanlar ile iyileştirilen çok önemli özellikler ister. Yaralanmalardan sakınmak için bilinçli bir antrenman planı uygulamak koşulu ile kasların ve kalp-solunum sisteminin kapasitesini dereceli olarak güçlendiren komple bir fizik aktivitedir.
Şayet 40 yaş üzeri iseniz, sporcu geçmişiniz olsa bile bir hekim kontrolünden geçmeli ve düzenli antrenman programı uygulamalısınız.
Yüzme
Yürüyüş ve koşudan sonra, yüzme, herkese her yaşa uygun, yararlı, en küçük bir travma riski olmayan, temel sporlardan biridir. Çocukluktan itibaren uygulanabilir, bu gün bebekler için bile özel yüzme havuzları vardır.
Koşu gibi, yüzmeye de dereceli olarak başlamak gerekir. Başlangıçta en fazla 500 m yüzülür, istirahat edilir. Azar azar mesafe artırılır. Herhangi bir yüzme stilinde uzman olmaktan kaçınmak gerekir, farklı kas guruplarını çalıştıran tüm stiller uygulamalıdır.
Bisiklet
Bisiklet, özellikle dayanıklılığı geliştirir, her yaşta uygulanabilir, özellikle yetişkinler tarafından daha çok tercih edilmektedir. Bu spor istemli bir kuvveti ve büyük bir direnç kapasitesine gerek duyar.
Bisiklet, ayakları vücut ağırlığından kurtaran, nispi yer çekimi olmayan bir koşulda cereyan eder. Bacaklar, koşudakinden çok daha az ya da yok denecek bir travma, şok, burkulma ya da tendinit riski ile ve daha esnek çalışır. Bu yaralanmalar performansın iyileşmesinde engel oluştururlar.
Koşu gibi, bisiklet sporunun çok az sakıncası vardır ve bu spor kalp-solunum kapasitesinin gelişmesi için önerilir.
Ergobisiklet (ev bisikleti) bir kaç özel avantajlara sahiptir; bacak, uyluk ve kalça kasları için önemlidir. Katedilen kilometreyi ve hızı belirten kompütür ile donatılmıştır. Değişik modelleri vardır, en uygun olanı bu bilgilerin yanında ayni anda nabız sayısını gösterenleridir. Diğer sporları yapma olanağınız yoksa ev bisikleti çok iyi bir çözümdür, ayni anda başka aktiviteleri de takip etme olanağı vardır; televizyona bakma, müzik dinleme…
Kayak
Kayak, günümüzün gözde sporlarından biridir, mevsimlik olması onun dezavantajıdır. Alp disiplini ve kayak mukavemet dayanıklılık sporlarıdır, özellikle kayak mukavemet uzun mesafeleri tamamlamak için çok iyi bir direnç gerektirir. Her iki disiplininin, organizmanın oksijenlenmesine yararları sonsuzdur.
Kayakta görülen kazalar sayısızdır fakat son yıllarda ekipmanın gelişimi ile bu kazalar şekil değiştirdiler. Bir zamanlar kayak ayak bileği burkulmalarından ve tibia kırıklarından sorumlu idi. Bu günlerde, çok ağır cerrahi operasyon girişimi ve uzun süre rehabilitasyon gerektiren, diz seviyesinde burkulmalara ve dolayısıyla iç bağların yırtılmasına neden olabilmektedir.Ayakkabıların sağlam ve bacağın yarısına kadar yükselmesi ayak ve ayak bileğini bileğini korumaktadır.Aksine, yukarısı; diz birinci derecede tehlikeye açıktır. Sonuç olarak kayağa başlanılan ilk günlerde çok dikkatli olmak gerekir.
Tüm dayanıklılık sporlarında olduğu gibi, piste çıkmadan önce iyi bir ısınma yapmak gerekir. Şayet tüm yıl boyu düzenli bir sportif antrenman takip ederseniz (koşu, yüzme, kültür fizik…), daha az yada yaralanmayan bireyler arasında olabilirsiniz.